زندگی رنگی | مانند بسیاری از سیستم‌های بدن، سیستم تنفسی، حداقل بیشتر اوقات، کارش را تاحدی فرای آگاهی هشیارانه‌ی ما انجام می‌دهد. ما به ندرت به ۲۲ هزار باری که به طور متوسط در روز نفس می‌کشیم، توجه می‌کنیم؛ تا اینکه ناگهان حتی یک بار نفس کشیدن هم برایمان دشوار می‌شود.
قرار گرفتن دائمیِ سیستم تنفسی در معرض دنیای بیرونی، آن را مستعدِ عفونت‌های باکتریایی و ویروسی از قبیل سرماخوردگی، آنفلوآنزا و سل می‌کند. با این حال، از زمانِ به وجود آمدن بیماری‌های تنفسی، مردم برای مبارزه با آن‌ها از گیاهان دارویی مختلف کمک گرفته‌اند و در این کار موفقیت داشته‌اند. در ادامه این مطلب، با ۷ گیاه دارویی معروف برای درمان طبیعی سرفه، گرفتگی بینی و عطسه آشنا می‌شوید.
۱. گَوَن
برخی از روش‌های طبیعی درمان را باید با مشاهده‌ی نخستین نشانه‌های بیماری به کار برد تا نتیجه دهند، اما بهترین حالت مصرف گیاه گون قبل از بروز نشانه‌های بیماری به عنوان یک داروی گیاهی پیشگیرانه است. مطالعات آزمایشگاهی نیز این نکته را تایید می‌کنند: عصاره‌ی ریشه‌ی گون عملکرد سلول‌های سفید خون را بهبود بخشیده و حتی می‌تواند سطوح آنتی‌بادی را در افراد سالم بالا ببرد. گون می‌تواند سطوح اینترفرون را هم افزایش دهد. اینترفرون‌ها پروتئین‌های فعال‌کننده‌ی دستگاه ایمنی هستند که با عفونت‌ها و تومور‌های ویروسی مبارزه می‌کنند. این مزایا سبب پیشگیری از ورود عفونت به قسمت بالایی دستگاه تنفسی می‌شود، به ویژه در افرادی که مستعد سرماخوردگی و آنفلوآنزا هستند. گون را به شکل چای، کپسول یا تنتور (عصاره گیاهی) مصرف کنید!
موارد احتیاط : زنان باردار یا شیرده نباید از ریشه‌ی گون استفاده کنند. افرادی که به بیماری خودایمنی مبتلا هستند باید قبل از مصرف این گیاه با پزشک مشورت کنند.
۲. سرخارگل (اِکیناسیا)
این گیاه وحشی مزایای بیشماری دارد از جمله پایین آوردن احتمال ابتلا به سرماخوردگی. شهرت اکیناسیا به عنوان یکی از گیاهانی که مطالعات زیادی روی آن انجام شده به خاطر اثرات متعددی است که روی سیستم ایمنی می‌گذارد، مثلاً افزایش واکنش‌های آنتی‌بادی به سطوح افزایش‌یافته‌ی اینترفرون برای مبارزه با ویروس‌ها و تحریک سلول‌های سفید خون برای مبارزه با عفونت. ترکیبات شیمیایی متعدد در اکیناسیا میان سه گونه‌ی این گیاه، بخش‌های مختلف گیاه و روش‌های عصاره‌گیری، متفاوت است: پلی‌ساکاریدها، گلیکوپروتئین‌ها و آلکیلامید‌ها همگی اثرات دارویی دارند که سیستم ایمنی را تقویت کرده و جلوی ویروس‌ها و باکتری‌ها را می‌گیرند. نحوه‌ی کارکرد اکیناسیا هنوز در حال بررسی است. برای اینکه از مزایای این گیاه بهره‌مند شوید با بروز نخستین علائم بیماری مقدار کافی از نوع باکیفیت این گیاه را مصرف کنید. اکیناسیا را می‌توانید به صورت چای، عصاره یا کپسول مصرف کنید.
موارد احتیاط : اگر دچار سل، سرطان خون، دیابت، اختلالات بافت همبند، ام‌اس، اچ‌آی‌وی یا ایدز، اختلالات خودایمنی یا اختلال کبد هستید اکیناسیا را مصرف نکنید! در موارد نادر، اکیناسیا ممکن است سبب بروز واکنش‌های آلرژیک شود.
۳. آقطی
آقطیِ رسیده سرشار از ویتامین سی و آنتی‌اکسیدان است. بر اساس مطالعات انجام‌شده، شربت آقطی می‌تواند مدت‌زمانِ دوامِ نشانه‌های سرماخوردگی و آنفاوآنزا را کاهش دهد. داروی آقطی هم می‌تواند تورم غشا‌های مخاطی را کاهش دهد، بنابراین گرفتگی بینی و سینوس رفع و عطسه، خارش و نشانه‌های دیگر آلرژی هم کاهش می‌یابند.
موارد احتیاط : آقطیِ نرسیده یا محصولات تهیه شده از بخش‌های دیگر گیاه را نباید مصرف کنید، چون ممکن است حاوی ترکیبات خطرناکی باشند که سبب دل‌آشوبه، استفراغ، اسهال یا سرگیجه شود.
۴. مارشمالو
مارشمالو یا پف‌نبات در هر صورت خوشمزه است، چه در شکلات داغ، چه روی آتش. این خوراکی شیرین از گیاه ختمی درست می‌شود که از تیره‌ی پنیرکیان است. مارشمالو حاوی پلی‌ساکارید است؛ یک لیزاب طبیعی که غشا‌های مخاطی تحریک‌شده ناشی از گلودرد، سرفه و سوءهاضمه را تسکین می‌دهد. حتی مصرف موضعی آن می‌تواند خشکی و ترک‌خوردگی پوست را درمان کند. گیاه مارشمالو را به صورت چای یا دم‌کرده بنوشید.
موارد احتیاط : هیچ چیز!
۵. گل ماهور (خرگوشک)
برگ‌ها و ریشه‌های خاکستری-سبزِ ماهور علائم برونشیت، سرفه و بیماری‌های دیگر گلو را به وسیله خلط‌آوری و یک پوشش گیاهی تسکین‌دهنده برای بافت‌های تحریک‌شده‌ی تنفسی، کاهش می‌دهد. نوشیدنِ چایِِ برگ یا گل ماهور گلودرد را تسکین می‌دهد و یک درمان بسیار قدیمی برای مشکلات تنفسی است. بخش‌های مختلف این گیاه از جمله برگ‌ها، گل‌ها و ریشه‌ها قابل‌استفاده هستند. درباره‌ی ماهور به رغم پیشینه‌ی طولانی استفاده‌های دارویی آن، تحقیقات گسترده انجام نشده است، اما امروزه همچنان یک درمان معتبر دارویی است. برگ‌ها و گل‌های ماهور را می‌توانید به شکل دم‌کرده مصرف کنید.
موارد احتیاط : بذر‌های ماهور سمّی هستند و نباید بخشی از عصاره، کپسول یا چای ماهور باشند.
۶. گل شمعدانی
برگ‌ها و ریشه‌های خاکستری-سبزِ ماهور علائم برونشیت، سرفه و بیماری‌های دیگر گلو را به وسیله خلط‌آوری و یک پوشش گیاهی تسکین‌دهنده برای بافت‌های تحریک‌شده‌ی تنفسی، کاهش می‌دهد. نوشیدنِ چایِِ برگ یا گل ماهور گلودرد را تسکین می‌دهد و یک درمان بسیار قدیمی برای مشکلات تنفسی است. بخش‌های مختلف این گیاه از جمله برگ‌ها، گل‌ها و ریشه‌ها قابل‌استفاده هستند. درباره‌ی ماهور به رغم پیشینه‌ی طولانی استفاده‌های دارویی آن، تحقیقات گسترده انجام نشده است، اما امروزه همچنان یک درمان معتبر دارویی است. برگ‌ها و گل‌های ماهور را می‌توانید به شکل دم‌کرده مصرف کنید.
موارد احتیاط : بذر‌های ماهور سمّی هستند و نباید بخشی از عصاره، کپسول یا چای ماهور باشند.
۶. گل شمعدانی
آویشن مانند مریم‌گلی در رده‌ی گیاهان خوش‌عطری قرار دارد که کاربرد دارویی هم دارد. ترکیبات عطری آویشن به بهبود سرفه به دو شکل مختلف کمک می‌کنند. آویشن هم ضدانقباض و تشنج و هم خلط‌آور است؛ به این معنا که نه تنها سرفه را تسکین می‌دهد بلکه به تمیز کردن مخاط برونشیت کمک می‌کند. علاوه بر این، آنتی‌باکتریال و آنتی‌ویروس هم هست. بسیاری از مواد شیمیایی موجود در آویشن از جمله تیمول و کارواکرل عاملِ معطر بودنِ این گیاه، خاصیت‌های خلط‌آوری آن و کشتن باکتری و ویروس و قارچ است. طب سنتی امروز، آویشن را برای سرفه، سرماخوردگی، آنفلوآنزا، برونشیت و آسم توصیه می‌کند. علاوه بر این، این گیاه برای ناراحتی‌های گوارشی مناسب است، چون اثر تسکین‌دهنده‌ای بر عضلات نرم شکم و روده می‌گذارد. برای رفع سرفه، آویشن را به شکل چای مصرف کنید!
موارد احتیاط : کسانی که بیماری‌های هورمونی دارند نباید آویشن مصرف کنند!
