"حمله پانیک" یا "پانیک اتک" یک ترس و هراس ناگهانی به همراه اضطراب است که منجر به بروز علائم جسمی و روانی در فرد می شود. گفتنی است که سطح ترسی که در این حملات ایجاد می شود بسیار غیر طبیعی و غیر عادی است. هر شخصی در طول عمر ممکن است یک بار دچار این حالت بشود اما در صورتی که این حملات به صورت مکرر و مداوم بروز پیدا کند، می تواند نشانه ای از وجود یک عارضه باشد و باید درمان صورت گیرد. در ادامه شما را با این موضوع بیشتر آشنا می‌کنیم.
اگر استرس صبحگاهی دارید حتما این مطلب را بخوانید
پانیک چیست؟
ویژگی اختلال پانیک وقوع خود به خود و غیرمنتظره حملات پانیک است که موجب ترس و وحشت زیادی در فرد می شود. این حمله ها که به "سونامی اضطراب" معروف هستند ترسِ های ناگهانی شدیدی هستند که به طور ناگهانی شروع شده و در عرض ده دقیقه یا کمتر به اوج میرسند و به ندرت بیش از سی دقیقه طول میکشند.
علائم این حملات را می توان به دو دسته جسمی و شناختی طبقه بندی کرد:
- علایم جسمی
تپش قلب
عرق کردن
لرزیدن
نفس نفس زدن
احساس خفه شدن
درد یا ناراحتی سینه
تهوع یا ناراحتی درد شکم
احساس سرد و یا داغ شدن
احساس کرختی
گیجی و منگی
گزگز کردن و مور مور شدن
گر گرفتگی
- علایم شناختی
ترس از مردن یا دیوانه شدنترس از سکته قلبیترس از دست دادن کنترلاحساس جدا شدن از واقعیت یا از خود.
در اختلال پانیک افکار یا اقدام به خودکشی نسبت به بسیاری از اختلالات روانی دیگر بالاست. بنابراین، درمانگر باید به احتمال وقوع آن حساس بوده و در باره آن به طور مستقیم از بیمار سوال کنند.
انواع حمله های پانیک
بعضی از حمله های پانیک "غیرمنتظره" هستند یعنی ظاهراً به طور ناگهانی رخ داده و در زمان وقوع آن هیچ محرك قابل تشخیصی وجود ندارد، مثلاً وقتی فرد از خواب بیدار شده یا وارد اداره می‌شود دچار حمله پانیک می‌شود. حملههای دیگر "منتظره" یا وابسته به موقعیت هستند یعنی محرك مشخصی باعث وقوع آنها می‌شود، مثلاً حمله پانیک پس از جر و بحث با همسر شروع می‌شود. پس از چند بار تکرار حمله، فرد مبتلا، نگرانی شدیدی پیدا کرده و انتظار وقوع حملههای بعدی را دارد. این نگرانیِ ناشی از "انتظار کشیدن حملههای بعدی" باعث می‌شود فرد همیشه در حالت هول و هراس به سر ببرد.
برخی از حمله‌ها نیز "شبانه" هستند. افراد مبتلا به اختلال پانیک ممکن است با احساس وحشت و ترس شدید از خواب بیدار شوند بدون اینکه عامل مشخصی (مانند کابوس) برای آن وجود داشته باشد.
حملههای پانیک از نظر فراوانی و شدت نیز فرق میکنند. در برخی بیماران، حملات پانیک ممکن است هفته ای یک بار و در برخی دیگر هر روز اتفاق بیفتد. علاوه براین، بیماران از نظر شدت بیماری و تعداد علائم نیز متفاوت هستند. برخی همه علائم و برخی فقط چند علامت را در طی حملات تجربه می کنند.
تشخیص حمله پانیک
برای تشخیص اختلال پانیک لازم است که بیمار بیش از یک حمله پانیک غیر منتظره را با چهار علامت یا بیشتر تجربه کند.
- اختلالات همراه
حملات پانیک اغلب با سایر اختلالهای روانی مانند گذر هراسی، افسردگی اساسی و اختلال مصرف مواد همراه است. از میان این اختلالها، شیوع حملات پانیک در گذرهراسی از همه بیشتر است. ویژگی اساس گذرهراسی، ترس یا اضطراب شدیدیست که در اثر روبهرو شدن واقعی یا احتمالی با حداقل دو موقعیت زیر برانگیخته شود:
.1 استفاده از سیستم حملونقل عمومی مانند اتومبیل ها و اتوبوس ها .2 بودن در فضاهای باز مانند پارکینگ ها، بازارها یا پله ها .3 بودن در فضاهای بسته مانند سینما .4 ایستادن در صف یا در ازدحامِ جمعیت قرار داشتن .5 به تنهایی خارج از منزل بودنعلت ترس در موقعیتهای فوق این است که افراد مبتلا به این اختلال معتقدند که اگر حمله پانیک یا علایم شبیه پانیک مانند تپش قلب شدید و نفس نفس زدن در آن موقعیتها رخ دهد، نمیتوانند به راحتی از آن موقعیتها فرار کرده یا از دیگران کمک بگیرند. بنابراین یا از حضور در این موقعیتهای اجتناب میکنند یا سعی میکنند حتیالامکان شخص مطمئنی مانند همسر یا دوست صمیمی آنها را همراهی نماید تا در صورت وقوع مشکل به او کمک کند.
علت حملات پانیک
عوامل مختلفی در بروز حمله پانیک نقش دارد. عوامل زیستی مربوط به ساختار مغز و انتقال دهنده های عصبی ، عوامل ژنتیک و تجربیات اولیه زندگی از مهمترین عوامل در این رابطه هستند. معمولا وقتی اولین حمله پانیک اتفاق می افتد ، فرایندهایی مانند شرطی سازی کلاسیک و یا تحریفات شناختی می تواند موجب تداوم آن شود.
