در میان بیماری‌هایی که این روزها گریبان بسیاری از مردم دنیا را گرفته است سرطان روده یکی از شایع‌ترین آن در این دسته از بیماری‌ها است. هرچند این بیماری از شایع‌ترین سرطان‌ها در میان زنان و مردان است و غربالگری‌های سرطان می‌تواند در تشخیص زودهنگام آن موثر باشد.
سرطان روده چیست؟
سرطان روده نوعی سرطان است که در اجزای مختلف روده (شامل کولون و رکتوم) شکل می‌گیرد. این بیماری با تشکیل آسیب و تغییرات در سلول‌های جدار روده آغاز می‌شود. عوامل مختلف برای ابتلا به سرطان روسرطان روده به نوعی سرطان است که در اجزای مختلف روده (شامل کولون و رکتوم) شکل می‌گیرد. این بیماری با تشکیل آسیب و تغییرات در سلول‌های جدار روده آغاز می‌شود. عوامل مختلف برای ابتلا به سرطان روده وجود دارد، از جمله عوامل ژنتیک، فعالیت بدن، نوع تغذیه و عادات غذایی، پیر شدن، تاریخچه خانوادگی سابق برای سرطان روده و نژاد. در صورت شناسایی زود هنگام، سرطان روده قابل درمان است. به همین دلایل، شناخت علائم و عوامل خطر این بیماری بسیار مفید است.
سرطان روده بزرگ چه علائمی دارد؟
علائم سرطان روده یا کولورکتال ممکن است در مراحل اولیه بیماری بسیار جزئی باشد یا حتی هیچ گونه علائمی به دنبال نداشته باشد. البته این احتمال نیز وجود دارد که این بیماری برخی علائم هشدار دهنده اولیه از خود نشان دهد. علائم سرطان روده ممکن است تا زمانی که بیماری وارد مرحله II نشود، بروز نکند. بنابراین، آزمایش غربالگری منظم برای سرطان روده یا رکتوم، به ویژه از طریق کولونوسکوپی، به کلیه افرادی که در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند، توصیه می شود. در مورد زمان شروع غربالگری منظم سرطان روده با پزشکتان مشورت نمایید.
توجه داشته باشید که بسیاری از نشانه های سرطان روده می تواند علتی غیر از سرطان داشته باشد، مانند عفونت، بواسیر، سندروم روده تحریک پذیر یا بیماری التهابی روده. با این حال، در صورت مشاهده هر گونه علائمی بایستی به پزشک مراجعه نمایید. چندین آزمایش ممکن است برای تشخیص سرطان روده بزرگ انجام شود. این آزمایش ها ممکن است شامل کولونوسکوپی یا سایر روش های آندوسکوپی، آزمایش مدفوع یا سایر تست های آزمایشگاهی، MRI، سی تی اسکن یا PET/CT اسکن باشد. این تست های تصویر برداری یا آزمایشگاهی ممکن است برای تعیین اندازه تومورها و نظارت بر وضعیت پاسخگویی به درمان انجام شوند.
در هر صورت، آگاهی و شناخت علائم سرطان کولورکتال می تواند گامی مثبت در راستای تشخیص به موقع این بیماری محسوب شود. پس، با ما باشید تا با علائم و نشانه های سرطان روده آشنا شوید.
علائم هشدار دهنده اولیه سرطان روده اغلب سرطان ها در کولون یا رکتوم از پولیپ ها ایجاد می شوند، بنابراین غربالگری برای پیدا کردن یا برداشتن آنها به جلوگیری از رشد آنها به سرطان جلوگیری می کند. علائم هشدار دهنده اولیه سرطان روده بزرگ می تواند شامل مواردی مانند کاهش وزن ناگهانی و یا رشته ای و باریک شدن مدفوع باشد. سایر علائم هشدار دهنده اولیه سرطان روده شامل موارد زیر می باشند:
- خونریزی رکتال به رنگ قرمز روشن یا تیره
- احساس نیاز به تخلیه روده، در حالی که چیزی از آن خارج نمی شود.
- کم خونی ناشی از فقر آهن
- درد مداوم شکم
- کاهش وزن
اگر چه ممکن است این علائم ناشی از بیماری های دیگر مانند بواسیر یا بیماری های التهابی روده باشد، اما بایستی حتما در مورد آنها با پزشکتان مشورت نمایید. خون در مدفوع، حتی اگر به طور گاه و بیگاه دیده شود، نبایستی نادیده گرفته شود.
علائم موضعی سرطان روده علائم موضعی شامل مواردی می شود که تنها بر روده بزرگ یا رکتوم اثر می گذارد و بر اندام های دور دست سرایت نمی کند.
علائم موضعی رایج شامل موارد زیر می شود:
- اسهال و یبوست متناوب یا سایر تغییرات عادات روده
- خونریزی مقعد یا وجود خون در مدفوع
- نفخ شکم یا گرفتگی و ناراحتی در این ناحیه
- احساس خالی نشدن کامل روده
- مدفوع باریک تر از حد معمول
اگر این علائم احتمالی سرطان روده را برای مدت طولانی تجربه می کنید، مهم است که با یک متخصص در این زمینه مشورت نمایید.
علائم سیستمیک سرطان روده
علائم سیستمیک سرطان روده ممکن است پا را از دستگاه گوارش فراتر گذاشته و بر کل بدن شما تأثیر بگذارد. علائم سیستمیک سرطان روده شامل موارد زیر می شود:
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- حالت تهوع
- استفراغ زردو یا خونی
- ضعف و احساس خستگی
سرطان روده بزرگ چگونه شروع می‌شود؟
در بیشتر مواقع سرطان کولورکتال با رشد سلول‌ها در پوشش داخلی کولون یا راست‌روده شروع می‌شود. به این سلول‌های رشدیافته پولیپ می‌گویند. برخی از انواع پولیپ‌ها با گذشت زمان می‌توانند به سرطان تبدیل شوند. احتمال تبدیل پولیپ به سرطان به نوع آن پولیپ بستگی دارد. انواع مختلف پولیپ عباتند از:
پولیپ آدنوماتوز (آدنوم): این نوع پولیپ‌ها گاهی اوقات به سرطان تبدیل می‌شوند. اما همه آنها خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را ندارند. به همین دلیل آدنوم‌ها را سلول‌های پیش‌سرطانی می‌نامند. ۲ نوع آدنوم لوله‌ای و پرزدار وجود دارد.پولیپ هایپرپلاستیک و پولیپ‌های التهابی: این نوع پولیپ‌ها بیشتر شایع هستند. اما پیش‌سرطانی محسوب نمی‌شوند. برخی افراد که پولیپ هایپرپلاستیک بزرگ (بیشتر از یک سانتی‌متر) دارند، به غربالگری سرطان روده بزرگ نیاز دارند.پولیپ‌های دندانه‌دار: این نوع پولیپ‌ها اغلب مانند آدنوم‌ها درمان می‌شوند. زیرا خطر زیادی برای ابتلا به سرطان روده بزرگ دارند.
عواملی که می‌توانند پولیپ‌ها را به سلول‌های سرطانی تبدیل کنند یا خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند، عبارتند از:
- اگر پولیپ بزرگتر از یک سانتی‌متر باشد.
- اگر بیش از ۳ پولیپ پیدا شود.
- اگر بعد از برداشتن دیسپلازی، پولیپ مشاهده شود. دیسپلازی یکی دیگر از عوامل ایجاد سرطان است.
سرطان روده چند مرحله دارد؟
در صورت تشخیص سرطان روده بزرگ، پزشک آزمایشاتی را برای تعیین میزان (مرحله) سرطان توصیه می‌کند. آزمایشات مرحله بندی ممکن است، شامل روش‌های مختلف تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن شکم، لگن و قفسه سینه باشد. البته در بسیاری از موارد تا قبل از جراحی سرطان روده بزرگ، تعیین مرحله امکان‌پذیر نیست.
مراحل سرطان روده با اعداد رومی 0 تا IV نشان داده می‌شود. در اولین و پایین‌ترین مرحله، سرطان محدود به پوشش داخلی روده است. در مرحله چهار سرطان پیشرفت کرده و در سایر نواحی گسترش پیدا می‌کند.
تعیین مرحله‌ی سرطان، میزان گسترش سرطان را مشخص می‌کند و در انتخاب مناسب‌ترین گزینه‌ی درمانی کمک می‌کند. در ۴۰ درصد موارد، سرطان کولورکتال در مراحل پیشرفته که نیازمند درمان جراحی است، تشخیص داده می‌شود. مراحل مختلف سرطان عددی از ۰ تا ۴ است که عبارتند از:
مرحله‌ی ۰:
اولین مرحله‌ی سرطان کولون زمانی است که سرطان محدود به مخاط و لایه‌ی داخلی کولون و رکتوم می‌باشد. با نام کارسینوم درجا نیز شناخته می‌شود.
مرحله‌ی ۱:
سرطان در لایه‌ی داخلی کولون یا رکتوم رشد کرده اما از دیواره‌ی روده‌ی بزرگ فراتر نرفته است.
مرحله‌ی ۲:
سرطان از دیواره‌ی روده بزرگ عبور کرده، اما به گره‌های لنفاوی مجاور نرسیده است.
مرحله‌ی ۳:
سرطان به گره‌های لنفاوی مجاور دست اندازی کرده، اما هنوز به سایر قسمت‌های بدن متاستاز نداده است.
مرحله‌ی ۴:
در این مرحله، سرطان به سایر ارگان‌‌های بدن مانند کبد، غشای پوشاننده حفره شکم، ریه و تخمدان‌ها گسترش یافته است.
مرحله‌ی راجعه:
در این مرحله، سرطان پس از درمان عود می‌کند. می‌تواند دوباره روی راست روده، روده‌ی بزرگ و دیگر قسمت‌های بدن تاثیر بگذارد.
